Sağlığımız için birçok faydası olan ve Güney Doğu Asya’ya özgü olan zerdeçal, uzak diyarlardan gelerek sofralardaki yerini aldı. Hindistan, Peru, Sri Lanka, Çin ve Tayvan’da yetiştirilen ve genellikle toz olarak kullanılan zerdeçal aslında zencefil ailesine ait. Aynı zamanda farklı kültürlerde zerdeçal ekstraktı ve yağı olarak kullanımları da mevcut.
Zerdeçal, kahverengi kabuğu ile zencefil gibi bir kök baharattır. Sarı çiçekleri ve iri yapraklarıyla çok yıllık bir otsu bitkidir. Kök zerdeçal ve zencefil; birbirlerine yapı olarak benzemelerine rağmen zerdeçal, daha yoğun ve daha kokuludur ve daha geniş bir kullanım alanına sahiptir. Türkiye’de taze zerdeçal kullanımı, toz zerdeçala göre daha az tercih edilir. Toz halinde olan zerdeçal, üretilirken bazı kurutma aşamalarından geçer. Sonrasında toz hâline getirilerek sofralarınıza sunulur.
Kahverengi kabuğunun içerisindeki güzel sarı rengini Curcumin isimli maddeden alan zerdeçalın; Curcumin’in yüksek antioksidan özelliğe sahip olması sayesinde bağışıklığı güçlendirici ve iyileştirici özellikleri bulunur. Fakat zerdeçalın içeriğindeki maddeler bununla sınırlı değil. Bu yalnızca minik bir kısmı. Zerdeçalın faydaları bundan çok daha fazlası.
Zerdeçalın Faydaları
Her konuda olduğu gibi zerdeçalın faydaları üzerine de seneler süren araştırmalar yapılmıştır. Bu araştırmalar sonucu elde edilen bulgular, zerdeçalın binbir derde deva bir baharat olduğunu göstermiştir. İşte, en iyi bilinen zerdeçal faydaları:
- Curcuminden gelen özellikleriyle ağrı kesici ve iyileştiricidir.
- Yanık ve kesiklerde kullanılır.
- Mide asidini yatıştırarak reflüye iyi gelir.
- Sigara içen kişiler için akciğerlerin temizlenmesine yardımcı olur.
- Nikotinin zararlarını azaltır.
- Vücuttaki toksik maddelerin uzaklaştırılmasını sağlar ve bu sayede karaciğeri rahatlatır.
- Anksiyete ve strese karşı sakinleştirici özellik gösterir.
- Geçmeyen öksürüklerin tedavisinde etkilidir.
- Vücut bağışıklığının artmasında ve hastalıklara karşı korunmada yardımcıdır.
Zerdeçalın yalnızca besin olarak tüketildiğini düşünmeniz hata olur. Zerdeçal, aynı zamanda cilt için de birçok faydaya sahiptir. Sivilce tedavisi, egzama atakları, sedef hastalığının neden olduğu cilt hassasiyetlerinde ve cildin başka birçok sorununda zerdeçaldan faydalanmak mümkün.
Cilt için kullanımında doğal karışımlardan faydalanılabilir. Antioksidan ve iyileştirici özellikleri sayesinde cilt sorunlarının iyileştirilmesinde zerdeçal kullanılabilir. Hazırladığınız doğal karışımları, hassasiyet bulunan bölgelere direkt uygulayabilirsiniz.
Cilt sorunlarının yanı sıra zerdeçal, cilt renginin eşitlenmesinde de çok etkilidir. Düzenli olarak kullanacağınız zerdeçal karışımları sayesinde cilt rengi eşitsizlikleri ya da sivilce lekelerinden kurtulabilirsiniz.
Zerdeçalın dişler üzerindeki etkilerinden de söz etmekte fayda var. Haftada en fazla iki olmak üzere yapacağınız diş maskesi sayesinde dişlerinizdeki gözle görülür beyazlamayı göreceksiniz. Ayrıca zerdeçal, mikrop öldürücü özelliği sayesinde diş eti ve diş minesi korunmasında da etkilidir. Ağız bakımınıza zerdeçal yağını dahil edebilir, oil pulling yöntemiyle ağzınızda bu yağı günlük olarak çalkalayarak ağız ve diş sağlığınızı da destekleyebilirsiniz.
Zerdeçal Nasıl Tüketilir?
Birçok bitkisel ürün bir yana; gün içerisinde kullanacağınız 1-2 kaşık zerdeçal ile hem fiziksel hem psikolojik olarak daha sağlıklı olabilirsiniz. Zerdeçal tozu faydaları hakkında bilgi verdikten sonra bir de zerdeçalın nasıl tüketildiğinden bahsetmekte fayda var.
- Curcuminin ağrı kesici ve iyileştirici özelliği sayesinde grip ve nezle gibi hastalıkların meydana getirdiği ağrı durumlarında zerdeçal, çaylara karıştırılarak kullanılabilir.
- Yaralanma ve yanık gibi durumlarda zerdeçalı biraz suyla karıştırılıp macun hâline getirebilirsiniz. Macun kıvamına gelen zerdeçalı yanık ve yaraların üzerine sürerek hem bir mikrop kalkanı sağlayabilir hem yaranın acısını keserek kısa sürede iyileşmesini sağlayabilirsiniz.
- Yemeklerden sonra tok karına bir kaşık zerdeçal tüketerek reflüyü kontrol edebilirsiniz.
- Gece yatarken zerdeçal tüketmek, vücudunuzdaki toksinlerin atılmasında, sigara içenler için akciğerlerin temizlenmesinde önemlidir. Ayrıca alkol tüketiminin zararlı etkilerini azaltarak karaciğeri rahatlatmak için çok faydalıdır. Bir kâse yoğurt ve iki tatlı kaşığı toz zerdeçalı karıştırıp gece yatmadan önce tüketerek akciğer ve karaciğerinizde gece boyunca yenilenmeyi sağlayabilirsiniz.
- Depresyon ve anksiyetenin sebep olduğu psikolojik problemlerinizi aşmada tane zerdeçal kullanabilirsiniz. Birkaç zerdeçal tanesi ile demleyeceğiniz zerdeçal çayı sayesinde sıcak çayın keyfini çıkarırken depresyon ve anksiyete ataklarınızdan da kurtularak sakinleşebilirsiniz.
- Dişlerinizi haftada 1-2 kez toz zerdeçalla fırçaladığınızda dişlerinizin birkaç ton beyazladığını göreceksiniz.
- Öksürüğün kısa sürede kesilmesini sağlamak için demleyeceğiniz zerdeçal çayına atacağınız bir kaşık bal ile boğaz ve baş ağrılarının önüne geçebilirsiniz.
- Üç kaşık yoğurt, bir tatlı kaşığı toz zerdeçal ve bir tatlı kaşığı doğal zeytinyağını karıştırın. Hazırladığınız karışımı yüzünüze uygulayıp 10 dakika bekledikten sonra yüzünüzü yıkamanız yeterli olacaktır. Hassas ciltli ve alerjiye yatkın bir bünyeye sahip olduğunuzu düşünüyorsanız maskeyi yüzünüze sürmeden önce küçük bir bölgede denemeniz gerekir. Bu bölgede herhangi bir reaksiyon olması hâlinde yüzünüzde kullanmaktan kaçınmalısınız.
Zerdeçal Tüketirken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Yararlı olan her şeyin zararları olabileceği gibi zerdeçalın da bazı zararları bulunuyor. Zerdeçalın faydalarından söz ettikten sonra zararları olarak nitelendirebileceğimiz yan etkilerinden de bahsetmekte fayda var. Bu yan etkilere dikkat etmeniz hâlinde zerdeçalın faydalarından en yüksek verimi elde edeceğinize emin olabilirsiniz. Her halükarda karşılaşacağınız sorunlar için doktorunuza danışmaktan geri durmamalısınız.
- Demir eksikliğine neden olur: Zerdeçalın fazla tüketilmesi, özellikle demir eksikliği yaşayan kişiler üzerinde olumsuz bir etkiye neden olabilir. Demir eksikliği olmayan kişilerin de zerdeçalı aşırı tüketmesi hâlinde vücuttaki demir oranında hızlı bir düşüş meydana gelebilir.
- Kan basıncını düşürür: Zerdeçal, aşırı kullanılması hâlinde kan basıncını düşürebilir. Bu da tansiyonun düşmesine ve daha ciddi sağlık problemlerine sebep olabilir.
- Kanın pıhtılaşmasını zorlaştırır: Herkes için geçerli olmasa da bu yan etkiyi bilmekte fayda var. Zerdeçalı kullandığınız sırada kan sulandırıcı ilaçlar da kullanıyorsanız zerdeçal, bu ilaçlarla etkileşime geçebilir. Bu durum, kanınızda pıhtılaşma sorununa yol açabilir. Acil yaralanma gibi durumlarda aksi bir durum yaşamamak adına bu ilaçları kullanan kişilerin zerdeçal kullanımına dikkat etmesi gerekir. İlaç kullanmayan kişilerin ise ameliyat gibi durumlar öncesinde zerdeçal kullanımını bırakmaları önerilir.
- Alerjik reaksiyonlara sebep olabilir: Her gıda gibi zerdeçala da alerjisi olan insanların olması mümkün. Bu konuda önlem alabilmek adına zencefil ve kakule gibi baharatlara karşı alerjiniz varsa zerdeçal kullanımına dikkat etmelisiniz. Genelde deri döküntüsü ve kızarıklık gibi cilt ataklarıyla meydana çıkan alerji atağı olması durumunda doktorunuza başvurmalısınız.
- Böbrek taşı riskini artırır: Zerdeçal, yüksek oranda B6 vitamini ve okzalat içerir. Böbrek taşlarının yapısına bakıldığında da %80’lik kısmının okzalat olduğu görülür. Bu sebeple böbrek taşı problemi olan kişilerin zerdeçal tüketiminden uzak durmaları gerekir.
- Safra taşı düşmesine neden olabilir: Zerdeçal, safra kesesinin kasılmasına sebep olarak safra taşının düşmesine sebep olabilir. Bu iyi bir şey gibi kulağa gelse de düşen safra taşı, safra kanalının tıkanmasına yol açabilir. Bu durum, sağlık açısından tehlikeli sonuçlar doğurabilir.
- Gebelik ve emzirme döneminde kullanılmamalıdır: Gebelikte zerdeçal kullanımı, istenmeyen durumlara yol açabilir. Uterusun uyarılmasına neden olarak düşük ihtimalini artırabilir. Aynı zamanda zaten var olan hamilelik ve emzirme döneminin sebep olduğu problemlerin artmasına neden olabilir.
Tüm bu sebeplerden ötürü tüm bitkisel besinlerde olduğu gibi zerdeçalda da bilinçli ve kontrollü kullanımı sağlamak çok önemlidir.